• Dokumenty

          •  

            WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM

            DORADZTWA ZAWODOWEGO

            Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza

             w Szczebrzeszynie

            Podstawy prawne dotyczące realizacji doradztwa zawodowego w szkole


            Prowadzenie działań związanych z doradztwem zawodowym w przedszkolach, szkołach i placówkach regulują m. in. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, w której zapisano, że system oświaty zapewnia przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia oraz Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r., wymieniając zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego oraz zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej jako jedne z podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Szczegółowe regulacje wprowadzają rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, m.in. w sprawie doradztwa zawodowego, w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół oraz w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej      w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.


            Główny cel doradztwa zawodowego w szkole podstawowej


            Celem doradztwa zawodowego w klasach VII–VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji. (Cele orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego dla szkoły podstawowej zostały zaczerpnięte z przykładowych programów doradztwa zawodowego dla szkoły podstawowej opracowanych w ramach współfinansowanego z EFS projektu „Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych” realizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską   w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 

            Działania związane z doradztwem zawodowym i ich adresaci


            Działania związane z doradztwem zawodowym w szkole podstawowej są kierowane do trzech grup adresatów:

            • uczniów,
            • rodziców
            • nauczycieli.


            Przykłady działań kierowanych do uczniów:

            1. udzielanie  porad i konsultacji indywidualnych
            2. prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami:
            • poznawanie własnych zasobów
            • świat zawodów i rynek pracy
            • rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
            • planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- -zawodowych;

            3. pomaganie uczniom w przygotowywaniu teczek „portfolio”;

            4. aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział          w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział                w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;

            5. określanie potencjału edukacyjno-zawodowego;

            6. organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;

            7. stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;

            8. umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponad-podstawowych;

            9. informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych;

            10. umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno-zawodowego);

            11. wspieranie uczniów w przygotowaniu Indywidualnych Planów Działania (IPD);

            12. organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów;

            13. organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań – młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy);

            14. organizowanie wycieczek zawodoznawczych; ;

            15. umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno-zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka, e-dziennik;

            16. organizowanie zajęć w świetlicy związanych z orientacją zawodową,

            17. organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, np. konkursy, festiwale czy prezentacje zawodów;

            18. umożliwianie uczniom udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły ponadpodstawowe zawodowe;

            19. udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;

            20. prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym.

             

            Przykłady działań kierowanych do rodziców:

            1. organizowanie spotkań informacyjno-doradczych z doradcą zawodowym w szkole;
            2. inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji działających na rynku pracy;
            3. organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;
            4. informowanie o targach edukacyjnych;
            5. udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: biblio-teczkę publikacji, stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka, e-dziennik);
            6. włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.


            Orientacja zawodowa i doradztwo zawodowe dla uczniów są realizowane:

            1. podczas grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym prowadzonych przez doradcę zawodowego, (Rozporządzenie MEN z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planach nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2017 r., poz. 703).) które wynikają z ramowych planów nauczania;
            2. podczas: zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, wspomagania uczniów  w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami, prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców – m.in. na obowiązkowych                   i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach z wychowawcą   i innych zajęciach, a także w formie indywidualnych porad i konsultacji prowadzonych przez doradcę zawodowego (lub innych specjalistów, wychowawców, nauczycieli); (Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r., poz. 1591).Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego)
            3. podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (jak np. szkolne targi edukacyjne, projekty edukacyjne, konkursy zawodoznawcze) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, festiwalu zawodów, w wizytach zawodoznawczych w zakładach pracy).

            Doradca zawodowy:

            1. określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
            2. pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
            3. prowadzi zajęcia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego oraz zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
            4. wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
            5. prowadzi doradztwo indywidualne dla uczniów.
            6. systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym;
            7. planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawca-mi, nauczycielami i specjalistami;
            8. gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;
            9. organizuje współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkoły podnoszącą efektywność prowadzonych działań związanych z doradztwem zawodowym;
            10. współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
            11. wspólnie z zespołem przygotowuje projekt WSDZ;
            12. gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z orientacją zawodową oraz do-radztwem zawodowym;
            13. współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami działającymi na rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego.

            Wychowawcy:

            1. określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
            2. eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
            3. włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
            4. realizują tematy związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
            5. wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
            6. współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
            7. współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

            Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

            1. określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
            2. eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
            3. współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
            4. przygotowują uczniów do udziału w konkursach np. zawodoznawczych;
            5. prowadzą koła zainteresowań, zajęcia dodatkowe;
            6. organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
            7. współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

            Specjaliści:

            1. określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
            2. włączają treści z zakresu orientacji zawodowej i zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
            3. współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
            4. włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
            5. współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.


            Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

            1. włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji zawodowej;
            2. organizują w sali kąciki zawodoznawcze;
            3. rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów;
            4. wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
            5. udzielają uczniom informacji o możliwościach korzystania z usług doradcy zawodowego.

            Sojusznicy – sieć współpracy


            Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wsparcie merytoryczne dla szkół, także dla szkół podstawowych, stanowią: poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ośrodki doskonalenia nauczycieli, biblioteki pedagogiczne i centra kształcenia praktycznego. Jednakże szkoła dodatkowo pozyskuje partnerów wspierających działania związane z doradztwem zawodowym. Są to instytucje, placówki, firmy, które mogą być angażowane w działania kierowane do trzech grup adresatów: uczniów, nauczycieli i rodziców.

            Przykłady działań placówek współpracujących ze szkołą w obszarze doradztwa zawodowego:


            Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (PPP):

            • diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych uczniów;
            • udzielanie pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery;
            • prowadzenie dla uczniów zajęć grupowych z doradztwa zawodowego;
            • konsultowanie z doradcą zawodowym działań i dokumentów szkolnych (np. opracowań WSDZ);
            • prowadzenie dla pracowników szkół szkoleń, kursów, szkoleniowych rad pedagogicznych;
            • tworzenie sieci doradców zawodowych i osób zainteresowanych doradztwem zawodowym.

            Ośrodki doskonalenia nauczycieli (ODN):

            • organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, konferencji dla doradców zawodowych oraz osób zainteresowanych doradztwem zawodowym,
            • tworzenie sieci doradców zawodowych i osób zainteresowanych doradztwem zawodowym,
            • przygotowywanie publikacji z zakresu doradztwa zawodowego.

            Biblioteki pedagogiczne:

            • udostępnianie szkołom informacji o usługach doradczych w regionie, wydarzeniach, konferencjach i szkoleniach z zakresu doradztwa e-zawodowego;
            • wspieranie nauczycieli-bibliotekarzy w pozyskiwaniu, gromadzeniu i udostępnianiu informacji edukacyjno-zawodowych;
            • gromadzenie i udostępnianie doradcom zawodowym i nauczycielom publikacji z za-kresu doradztwa zawodowego;
            • współorganizowanie wystaw i spotkań z zakresu doradztwa zawodowego.

             

            Szkoły ponadpodstawowe (szkoły programowo wyższe):

            • udzielanie osobom zainteresowanym informacji na temat oferty edukacyjnej i zawodowej oraz zasad rekrutacji, itp.;
            • prowadzenie laboratoriów, wykładów i warsztatów, rozwijających zainteresowania uczniów;
            • organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym – szczególnie dla klas VII i VIII;
            • organizowanie Dni Otwartych dla uczniów klas VII i VIII.


            Centra kształcenia praktycznego (CKP):

            • organizowanie dla uczniów lekcji zawodoznawczych;
            • współorganizowanie konkursów zawodoznawczych;
            • organizowanie dla uczniów zajęć rozwijających ich zainteresowania i pasje;
            • współorganizowanie przedsięwzięć o charakterze zawodoznawczym;
            • informowanie uczniów ostatnich klas o możliwości odbywania zajęć praktycznych lub praktyk zawodowych.

             

            Ochotnicze hufce pracy (OHP): centra edukacji i pracy młodzieży, mobilne centra informacji zawodowej, młodzieżowe centra kariery:

            • prowadzenie zajęć przygotowujących do wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej oraz dalszego planowania kariery;
            • prowadzenie seminariów, konferencji, warsztatów;
            • wspieranie nauczycieli i rodziców w działaniach doradczych;
            • umożliwianie udziału w różnych szkoleniach uczniom, którzy z rozmaitych powodów nie ukończyli szkoły podstawowej w przewidzianym terminie;
            • diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych;

             

            Plan realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym w danym roku szkolnym.


            Szkoła opracowuje WSDZ na cały cykl kształcenia w szkole podstawowej. Dla usprawnienia realizacji zapisów WSDZ proponuje się przygotowanie rocznego planu realizacji działań doradczych.

            Roczny plan może zostać opracowany przez:
             

            • zespół ds. doradztwa zawodowego;
            • doradcę zawodowego we współpracy z przedstawicielami komisji przedmiotowych;
            • radę pedagogiczną.


            Słownik pojęć


            Działania związane z doradztwem zawodowym – ogół zaplanowanych i systematycznych działań podejmowanych przez przedszkole, szkołę lub placówkę, których celem jest przygotowanie i wspieranie uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Działania te obejmują m.in. zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, działania skierowane do rodziców i nauczycieli, współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym.


            Zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego – zajęcia grupowe organizowane dla uczniów klasy VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum (Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, art. 109.1. pkt 7), których wymiar określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2017 r., poz. 703).


            Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu – zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej (Ustawa Prawo oświatowe art. 109.1. pkt 5 oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz placówkach – Dz.U. z 2017 r., poz. 1591).


            Preorientacja zawodowa – ogół działań o charakterze wychowawczym, podejmowanych przez nauczycieli i rodziców, ukierunkowanych na zbliżanie dzieci w wieku przedszkolnym do środowiska pracy.


            Orientacja zawodowa – ogół działań o charakterze dydaktyczno-wychowawczym ukierunkowanych na kształtowanie u uczniów klas I–IV szkoły podstawowej pozytywnych i proaktywnych postaw wobec pracy i edukacji poprzez poznawanie i rozwijanie własnych zasobów oraz nabywanie wiedzy na temat zawodów i rynku pracy.


            Doradztwo zawodowe – uporządkowane i zaplanowane działania mające na celu wspieranie uczniów klas VII–VIII szkoły podstawowej i szkół ponadpodstawowych w procesie świadomego i samodzielnego podejmowania decyzji edukacyjnych, a także zawodowych.


            Uczeń – dziecko (na etapie wychowania przedszkolnego), uczeń (na etapie szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowej z wyłączeniem szkoły policealnej), słuchacz (w szkole policealnej).

            Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) – celowe, uporządkowane i wzajemnie powiązane działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez daną szkołę lub placówkę.

                   Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego

            https://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2019/pozycja/325